«Έξοχα σκίτσα μιας κοινωνίας σε παρακμή»

Τζορτζ Οργουελ

Η παράσταση «Αντίο, Βερολίνο» ανεβαίνει τον Μάρτιο στο ΑΓΓΕΛΩΝ ΒΗΜΑ, στο πλαίσιο της Θεματικής Ενότητας του θεάτρου για την περίοδο 2022-2023 με τίτλο «Ενηλικιωνόμαστε με Κλασικούς».

«Αντίο, Βερολίνο» είναι ο γενικός τίτλος σειράς διηγημάτων του Christopher Isherwood, έργου σχεδόν αυτοβιογραφικού - καθρέφτη του Βερολίνου στις αρχές της δεκαετίας του ΄30, όταν εκεί εκκολάπτεται το αυγό του φιδιού.

Κεντρικός ήρωας του έργου ο νεαρός Christopher Isherwood, απόγονος βρετανικών αριστοκρατικών οικογενειών που έρχεται στο Βερολίνο με φανερό στόχο να γίνει οικονομικά ανεξάρτητος και με δηλωμένο όνειρο να γίνει ένας σπουδαίος συγγραφέας, αλλά, στην ουσία, με την κρυφή επιθυμία να ζήσει σε αυτή την κοινωνικά προχωρημένη πόλη την ερωτική απελευθέρωση που δεν βρίσκει στην πατρίδα του.

Στο Βερολίνο, ωστόσο, βρίσκει μια κοινωνία αντιφατική που αγωνίζεται να συγκεράσει την επίφαση ξεγνοιασιάς και χαράς με την καθημερινή βία στους δρόμους, τον φόβο, την απειλή και τους διωγμούς. Με τα γραπτά του ο Isherwood γίνεται ο καθρέφτης αυτής της κοινωνίας, ο οποίος απεικονίζει το ρίζωμα του ναζιστικού εφιάλτη, αλλά, ταυτόχρονα, τον αγώνα, τις ελπίδες, τις διαψεύσεις και την λαχτάρα μιας ολόκληρης γενιάς που έχει φτάσει στο Βερολίνο από όπου γης να ζήσει, να δημιουργήσει, να ερωτευτεί και να πραγματοποιήσει τα όνειρά της προσπαθώντας να αγνοήσει την απειλή που την κυκλώνει. Μια απειλή που δείχνει ολοένα και περισσότερο το αληθινό της πρόσωπο και μέλλεται, πολύ σύντομα, να έχει καταστροφικές συνέπειες για ολόκληρη την ανθρωπότητα.

Είναι ενδιαφέρον πως, σε αυτές τις ιστορίες του Christopher Isherwood, βασίστηκε η σπουδαία ταινία των οκτώ Όσκαρ με τίτλο «Καμπαρέ».

Φόντο το Βερολίνο του 30. Η Σάλλυ Μπόουλς το πληθωρικό κορίτσι που γίνεται θύμα του αυθορμητισμού της, η εβραία δεσποινίς Λαντάουερ, η σπιτονοικοκυρά που μάχεται για την επικράτηση της τάξης και της οικογένειας, και ο συγγραφέας, ο Κρίστοφερ Ίσεργουντ γίνονται το ομαδικό πορτρέτο μιας κοινωνίας που βιώνει καθημερινά την άνοδο του ναζισμού.

Σκηνοθετικό σημείωμα

«Τι είναι το "Αντίο, Βερολίνο";

Είναι ένας τόπος διασκέδασης...ένας τόπος συνάντησης... Ένας τόπος που κρύβει μυστικά… Είναι o τόπος που μπορείς να βρεις τα πάντα... και τίποτα.

Βερολίνο. Μεσοπόλεμος. Ένας παράδεισος. Καλλιτεχνική άνθιση και αχαλίνωτη διασκέδαση. Τέχνη, Αισθησιασμός, Σάρκα, Ηδονή.

Μια κοινωνία στην ακμή και στην παρακμή της. Στις οθόνες των κινηματογράφων ο Δόκτωρ Καλιγκάρι υπνωτίζει τα θύματά του. Η οικονομική κρίση επεκτείνεται ταχύτατα, η πείνα μαστίζει, οι ουρές ανέργων μεγαλώνουν και οι άνθρωποι που περιμένουν στα συσσίτια απόρων πολλαπλασιάζονται.

Κάπου κει ανάμεσα τους ένα μάτι παρακολουθεί.

Ένας συγγραφέας. Παρατηρητής και καταγραφέας...  Και τα πρόσωπα γύρω του παλεύουν να αγαπήσουν, να αγαπηθούν, να αναγνωριστούν, να καταξιωθούν, να σωθούν. Είμαστε ακριβώς τη χρονική στιγμή που ο Χίτλερ ανεβαίνει στην παγκόσμια σκηνή. Ένας κυκλώνας συναισθημάτων δημιουργείται και εκρήγνυται. Η αγάπη δεν μπορεί να επιβιώσει μέσα στον φόβο και το μίσος. Ο αγαπημένος μας, γίνεται ξένος, η ελπίδα παλεύει να κρατηθεί ζωντανή, τα ιδανικά σβήνουν, με δυσκολία οι άνθρωποι αναγνωρίζουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη.

Η μελαγχολία και η μοναχικότητα δείχνει να είναι μονόδρομος ενώ η πρόσκαιρη αμαρτωλή ευφορία του καμπαρέ, η μοναδική ανάσα μέσα σε μια πόλη, που ασφυκτιά και αγοράζει όσο- όσο και κακήν-κακώς ένα θνησιγενές ευ ζην σε τιμή ευκαιρίας.

Στο "Αντίο, Βερολίνο" το προσωπικό, είναι πολιτικό... είναι το παρελθόν μας, το παρόν μας , το μέλλον μας...»

Μπαντούνας Σταμάτης