Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος

του Πρίμο Λέβι

Σκηνοθεσία: Παύλος Ιορδανόπουλος 

Πρεμιέρα: Δευτέρα 5 Δεκεμβρίου

Στις 22 Φεβρουαρίου 1944, 650 άνθρωποι στάλθηκαν στο Άουσβιτς στοιβαγμένοι σε δώδεκα τρένα για εμπορεύματα. Μόνο ο Πρίμο Λέβι και δύο άλλοι επέζησαν, έπειτα από παραμονή ενός έτους, πριν την απελευθέρωσή τους από τον ρωσικό στρατό τον Ιανουάριο του 1945. Στο στρατόπεδο ο Λέβι παρατηρεί τα πάντα, θα θυμηθεί τα πάντα, θα αφηγηθεί τα πάντα: το στρίμωγμα στους κοιτώνες· τους συντρόφους που ανακάλυπταν το πρωί νεκρούς από την πείνα και το κρύο· τους εξευτελισμούς και την καθημερινή εργασία, κάτω απ’ τα χτυπήματα των «Κάπος»· τις περιοδικές «επιλογές», όπου ξεχώριζαν τους αρρώστους από τους υγιείς, για να τους στείλουν στο θάνατο· τους απαγχονισμούς για παραδειγματισμό· τα τρένα γεμάτα Εβραίους και τσιγγάνους, που οδηγούνταν με την άφιξή τους στα κρεματόρια...

Κι όμως, στην αφήγηση αυτή κυριαρχεί η πλέον εντυπωσιακή αξιοπρέπεια· καμία εκδήλωση μίσους, καμία υπερβολή, καμία εκμετάλλευση των προσωπικών ταλαιπωριών, αλλά ένας ηθικός προβληματισμός πάνω στον πόνο, εξυψωμένος από ένα όραμα ζωής.

Το Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος, γραμμένο το 1947, θεωρείται από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας με θέμα τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, μα και μία από τις πλέον συγκλονιστικές μαρτυρίες των καιρών μας. Στην Ιταλία από τη δεκαετία του ’60 διδάσκεται στα σχολεία. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, εκδ. ΑΓΡΑ)

Ο ίδιος ο τίτλος του βιβλίου απηχεί ένα μήνυμα επίκαιρο κι ακέραιο: δυστυχώς ο φασισμός δεν έχει εκλείψει στην εποχή μας, καθιστώντας το κείμενο ανησυχητικά ζωντανό. Κι επειδή η αφήγηση υπερβαίνει το πλαίσιο του φασισμού και του πολέμου και εμβαθύνει στον ίδιο τον άνθρωπο, αναλύοντας τη σχέση του με τον εαυτό του αλλά και τη συνύπαρξή του με τους άλλους, λειτουργεί τελικά ως μια βιοψία για τη φύση του ανθρώπου και το πώς έχει διαμορφωθεί μέχρι σήμερα.

Η παράσταση επιχειρεί να παρουσιάσει στο κοινό το συλλογικό βίωμα των ανθρώπων μέσα από τα μάτια του Πρίμο Λέβι. Ρίχνει φως στα «ανείπωτα» της ιστορίας. Στον πάτο της ανθρώπινης ύπαρξης. Στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Στα στρατόπεδα εξόντωσης. Στα στρατόπεδα της «Τελικής λύσης». Στην κατοικία του Θανάτου.