HUGO CLAUS

“Gilles και η Νύχτα”

Η απολογία του Ζιλ Ντε Ραι στην Ιερά Εξέταση
Ο πιο μοχθηρός και αιμοδιψής δολοφόνος που έζησε ποτέ...
 Η πολύκροτη δίκη – Το ταξίδι στη σκοτεινή πλευρά

Παράταση παραστάσεων λόγω επιτυχίας

Από 7 Δεκμβρίου 2023

και κάθε Πέμπτη στο Από Μηχανής Θέατρο

Για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων

Η παράσταση είναι κατάλληλη άνω των 18 ετών

Εκκλησιαστικό Δικαστήριο της Νάντης, 1440. Ο Ζιλ Ντε Ραι, Στρατάρχης της Γαλλίας, καταδικάζεται σε θάνατο με αγχόνη και πυρά για τα ειδεχθή του εγκλήματα: ανθρωποκτονία, σοδομισμός, συμμετοχή σε αίρεση, άσκηση μαύρης μαγείας. Τι οδήγησε όμως, τον συμπολεμιστή της Ιωάννας της Λωραίνης στο να γίνει ο πιο μοχθηρός και αιμοδιψής δολοφόνος που έζησε ποτέ;

Ο Hugo Claus εμπνεύστηκε από τα πρακτικά της πολύκροτης δίκης και έγραψε το εμβληματικό έργο «Ζιλ και η νύχτα» το 1989. Το έγκλημα προτιμά τη νύχτα. Όσο πιο σκοτεινή είναι, τόσο η φρίκη της θέλει να βγει στο φως του ήλιου.

Ο «απόλυτος υποκριτικός άθλος» σε σκηνοθεσία – ερμηνεία Νίκου Χατζηπαπά, το έργο «Ζιλ και η Νύχτα» σε μετάφραση Μαρίας Ευσταθιάδη, που απέσπασε το χειροκρότημα κοινού και κριτικών, μετά τη νέα θερμή ανταπόκριση του κοινού στον τρίτο κύκλο της παρουσίασής του, επιστρέφει για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων από 7 Δεκεμβρίου, κάθε  Πέμπτη στις 20:30 στο Από Μηχανής Θέατρο (Ακαδήμου 13, Αθήνα).

Ο ρεαλισμός, η ωμότητα, τα σατιρικά στοιχεία, οι αναπάντεχες καταστάσεις, η τρέλα, οι σεξουαλικές παρεκτροπές και μία βαθιά γνώση της ανθρώπινης πολυπλοκότητας, χαρακτηρίζουν το έργο του Hugo Claus. Η συγκλονιστική απολογία του Ζιλ Ντε Ραι, ενώπιον της Ιεράς Εξέτασης και η δημόσια εξομολόγηση του, αποτελεί ένα ανελέητο κατηγορώ, που τον οδηγεί στην έσχατη ταπείνωση και τον βίαιο εκμηδενισμό.

Εκτός ίσως από τις επαναλαμβανόμενες αναφορές στη Ζαν ντ’ Αρκ και τους εσωτερικούς μονολόγους, τα όσα εξωφρενικά λέγονται, δεν προέρχονται από την αχαλίνωτη φαντασία του συγγραφέα, αλλά είναι πιστή μεταφορά των πρακτικών της εκκλησιαστικής δίκης.

Ο Ζιλ ντε Ραι συγκαταλέγεται στους δέκα μεγαλύτερους κατά συρροή δολοφόνους όλων των εποχών. Ονειρεύτηκε ένα ταξίδι δίχως τέλος που θα τον έσωζε. Αρκέστηκε όμως στην πρόθεση. Ακόμα και τις τελευταίες  μέρες της ελευθερίας του συνέχιζε να αποκεφαλίζει παιδιά.

Πεντακόσια χρόνια μετά την εκτέλεση του Ζιλ Ντε Ραι, ιστορικοί αποφάσισαν να ανοίξουν ξανά την υπόθεση, ώστε να επιβεβαιώσουν την ενοχή του, η οποία τον οδήγησε στο θάνατο.  Έπειτα από ενδελεχή έρευνα, ένας δικαστής έκρινε ότι ο Ραι ήταν αθώος για τις δολοφονίες, παρότι ομολόγησε. Όπως τόνισε, ο Ραι είχε γίνει πιθανότατα στόχος άλλων ευγενών, επειδή αρνήθηκε να παραχωρήσει την ιδιοκτησία του. Παρά την απόφαση του δικαστή το 2013, πολλοί εξακολουθούν να πιστεύουν στην ενοχή του.

Σκηνοθετικό σημείωμα:

Στο έργο “Ζιλ και η Νύχτα” συνυπάρχουν δύο πλαίσια. Το πλαίσιο της πραγματικότητας προσδιορίζεται από την απολογία του Ζιλ ντε Ραι στην Ιερά Εξέταση το 1440, που βασίζεται στα πρακτικά του θρησκευτικού δικαστηρίου, καλύπτοντας το 90% του έργου.

Το φανταστικό πλαίσιο αναφέρεται στις σκέψεις και σ’ έναν εσωτερικό διάλογο του Ζιλ Ντε Ραι με την Ιωάννα της Λωραίνης και τον δαίμονα Μπαρόν. Στην πραγματικότητα είναι ένας τραγικός μονόλογος που πηγάζει από τα πιο μύχια και σκοτεινά τοπία της ύπαρξής του. Ο Ζιλ ντε Ραι βρίσκεται έγκλειστος σε ένα κόσμο στο μεταίχμιο της αγιότητας και του πιο σκοτεινού και ειδεχθούς εγκλήματος, με μόνη διέξοδο τον πιο ταπεινωτικό και φρικτό θάνατο της κρεμάλας και της πυράς. Η ειλικρινής μεταμέλεια του Ζιλ ντε Ραι, τον απαλλάσσει από τον αφορισμό που τον έτρεμε, αλλά τον οδηγεί στη θεαματική και λυτρωτική διαφυγή με θάνατο στην πυρά και την αγχόνη. Τα αποτρόπαια, εκλεπτυσμένα και ειδεχθή εγκλήματα του Ζιλ ντε Ραι τον κατατάσσουν σ’ ένα εκ των πλέον σκοτεινών και αποτρόπαιων κατά συρροή δολοφόνων όλων των εποχών.

Το έργο «Ζιλ και η νύχτα» έχει δικαστικό, θρησκευτικό και κυρίως ψυχογραφικό ενδιαφέρον. Όλοι οι μελετητές του φαινομένου «Ζιλ ντε Ραι» αναρωτιούνται πώς ένας άνθρωπος σαν τον Ζιλ Ντε Ραι, ένας θεοσεβούμενος, πιστός στον Χριστό και την Ιωάννα, ένθερμος πατριώτης, που πολέμησε για την απελευθέρωση της Γαλλίας και έγινε Στρατάρχης, έφτασε στο αντίθετο απώτατο άκρο. Η ψυχογραφική ή και ψυχιατρική παράμετρος είναι από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία του έργου που μεταφράζονται και ως θεατρικό και ερμηνευτικό ενδιαφέρον.

Το έργο “Ζιλ και η Νύχτα» είναι σύγχρονο και το θέμα του διαχρονικό: η αιώνια πάλη του καλού και του κακού των δημιουργικών και καταστροφικών δυνάμεων της ανθρώπινης νόησης. Πρόκειται για ένα πολύ σκληρό και ακραία τολμηρό έργο, στοιχείο που χαρακτηρίζει εξάλλου το συνολικό έργο του Ούγκο Κλάους, που δεν στερείται ωστόσο το χιούμορ, τις απροσδόκητες διακυμάνσεις και ακραίες μεταπτώσεις. Η πολιτική, κοινωνική πλευρά του έργου θα ήταν σοβαρή παράλειψη να αγνοηθεί, μια πλευρά που βρίσκεται στον πυρήνα του έργου. Ο ολοκληρωτισμός, η βία, ο πόλεμος και η θυσία της πιο αγνής και παιδικής αθώας ύπαρξης, στον βωμό του χρήματος αποτελούν δομικό συστατικό στοιχείο του έργου.

Νίκος Χατζηπαπάς

Η ταυτότητα της παράστασης:

Ζιλ και η νύχτα

Θεατρικός μονόλογος

Κατάλληλο άνω των 18

Συντελεστές:

Συγγραφέας: Hugo Claus

Μετάφραση: Μαρία Ευσταθιάδη

Σκηνοθεσία - Ερμηνεία: Νίκος Χατζηπαπάς

Συμμετοχή: Πάνος Λαμπρίδης

Γλυπτό: Κωστής Παπαδόπουλος

Εκτέλεση Κοστουμιών: Λίτσα Κυρίτση

Βοηθός Σκηνοθέτη: Νέλη Αλκάδη

Φωτογραφίες: Κλεοπάτρα Σάρλη, Γιώργος Καζαντζόπουλος, Ράνια Παπαδοπούλου

Γραφείο Τύπου - Επικοινωνία: Ράνια Παπαδοπούλου (ran.papadopoulou@gmail.com)

Παραγωγή: Helix Theatre

Ημέρες και ώρες παραστάσεων:

Τετάρτη και Πέμπτη στις 20:30

Διάρκεια: 150 λεπτά (με διάλειμμα)

Πρεμιέρα: Τετάρτη 11 Οκτωβρίου 2023

Τιμές εισιτηρίων:

12 ευρώ  (κανονικό), 10 ευρώ (μειωμένο: ομαδικά, ανέργων, φοιτητικό, άνω των 65, ΑΜΕΑ), 5 ευρώ (ατέλειες)  

Προπώληση: more.com και στο ταμείο του θεάτρου

Από Μηχανής Θέατρο

Ακαδήμου 13, Αθήνα 104 36

https://shorturl.at/dnrM5

Τηλέφωνο: 210 52 32 097

www.amtheater.gr

Ενδεικτικές κριτικές για την παράσταση:

«...Η σκηνοθεσία του Χατζηπαπά συλλαμβάνει την πολυπρισματικότητα του έργου και το αναδεικνύει σε όλα τα επίπεδα, το ψυχαναλυτικό το υπαρξιακό και, πάνω από όλα το πολιτικό που δεσπόζει. Ο Χατζηπαπάς ως ηθοποιός είναι έξοχος, δίνει τραγικά το ρόλο από τα μύχια, φωτίζοντας τον ώς την απεγνωσμένη κραυγή του ανθρώπου, πιασμένου στην παγίδα που έστησε ο ίδιος για να πιάσει με τη λογική του το άλογο, με τη σκέψη του το άσκεπτο, με τη νόηση το αδιανόητο...», Λέανδρος Πολενάκης, κριτικός θεάτρου, Εφημερίδα «Η Αυγή»

«Μία ερμηνεία για βραβείο (κι όχι μόνον ελληνικό): Νίκος Χατζηπαπάς στο ρόλο του Ζιλ ντε Ραι...  Ο απόλυτος υποκριτικός άθλος. Μία ερμηνεία για διεθνή βραβεία. Πιστεύω ότι αν παίξει σε αλλόγλωσσο κοινό θα γίνει απόλυτα κατανοητός!!!...», Κωνσταντίνος Μπούρας, ποιητής θεατρολόγος

«...Ο Νίκος Χατζηπαπάς μας επιτρέπει με ένα δίωρο ρεσιτάλ ερμηνείας μία πολυεπίπεδη ανάγνωση του ήρωα: βλέπουμε την αμφιταλάντευση ενός ήρωα των πεδίων των μαχών ανάμεσα στην αλαζονεία, την αυτοταπείνωση και την αυτοκαταστροφή, τα πολιτικά και κοινωνικά αδιέξοδα στο ασφυκτικό περιβάλλον της παντοδύναμης Ιεράς Εξέτασης, τις ενοχές που σαν χιονοστιβάδα οδηγούν τον Ζιλ ντε Ραι στην ομολογία εγκλημάτων που ίσως και να μην διέπραξε…», Χρίστος Καλουντζόγλου, Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων

«...Επωμιζόμενος τον άκρως απαιτητικό, μοναδικό ρόλο καθώς και τη σκηνοθεσία, με τη μαεστρία και την τόλμη της εμπειρίας του, με την εμβριθή γνώση και κατανόηση του υλικού του, ο Νίκος Χατζηπαπάς ανατέμνει με χειρουργική λεπτότητα και ακρίβεια τον εξαίσια “ιδιότροπο” λόγο του Κλάους, χαρίζοντάς μας μια ερμηνεία σχεδόν εξωπραγματική, που κατορθώνει το σχεδόν ακατόρθωτο: για δυόμιση ολόκληρες ώρες, το κοινό παρακολουθεί καθηλωμένο, ασάλευτο στις θέσεις του. Ανάσα δεν ακούγεται. Ο χρόνος τρέχει σαν το νερό, με τα πέντε λεπτά του διαλείμματος να είναι εκείνα που φαντάζουν ατέλειωτα, ώσπου να επιστρέψουμε στην ποιητικά βίαιη μαγεία της παράστασης. Με απόλυτο έλεγχο της δυναμικής της, η υπέροχη φωνή του Νίκου Χατζηπαπά πλημμυρίζει την αίθουσα, σωματοποιώντας με την εκφραστική της ευελιξία και ζεστασιά το χειμαρρώδες αυτό παραλήρημα, το οποίο έχει θαυμάσια αποδοθεί στα Ελληνικά από τη Μαρία Ευσταθιάδη…», Μάριον Χωρεάνθη,  Fractalart.gr

«...Ο ηθοποιός επιχειρεί έναν υποκριτικό άθλο. Ένα απίστευτο εγχείρημα που αφήνει το θεατή ανήμπορο να αντιδράσει. Σε συνεπαίρνει απόλυτα. Ο Νίκος Χατζηπαπάς δεν υποκρίνεται, μετουσιώνεται σε Ζιλ ντε Ρε και δημιουργεί μια ατμόσφαιρα που σπάνια έχουμε τη χαρά να βιώσουμε. Πρόκειται για μια θεατρική εμπειρία που όσοι τη βίωσαν δε θα την ξεχάσουν εύκολα…», Νατάσα Κωνσταντινίδη, texnes – plus

«…Ο Νίκος Χατζηπαπάς που σκηνοθετεί και υποδύεται το ρόλο του Ζιλ, προσέγγισε με ανατριχιαστική ωμότητα τον ήρωα και άγγιξε με την ερμηνεία του όλες τις πτυχές της προσωπικότητάς του. Ξετύλιξε περίτεχνα τις αλήθειες, ακόμα και τις πιο μύχιες σκέψεις του. Η μουσική και δη η εκκλησιαστική μουσική διά στόματος Πάνου Λαμπρίδη, έντυσε υπέροχα το έργο είτε κατευνάζοντας είτε συμπληρώνοντας τις εξάρσεις του ήρωα…», Στέλλα Κοκκινέλη, noisy.gr

«...Όχι αδίκως, ερμηνευτικός άθλος, χαρακτηρίστηκε η ερμηνεία του Νίκου Χατζηπαπά, ο οποίος, για 2,5 ώρες, δίνει μαθήματα υποκριτικής. Σε μια παράσταση εξόχως δύσκολη και απαιτητική. Με ένα κείμενο ρεαλιστικά σκληρό, συγκλονιστικό, καθηλωτικό…», Έλενα Χατζοπούλου, Sinwebradio.com

Η σελίδα της παράστασης στο facebook: https://www.facebook.com/zilkaiinychta/