“Ο άντρας μου”

παράσταση βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο της Ρούμενα Μπουζάροφσκα

Αν ο τίτλος είναι η πρώτη ένδειξη για το εκάστοτε έργο, στα διηγήματα της με τον τίτλο “Ο άντρας μου”, η Ρούμενα Μπουζάροφσκα (γεννημένη στη Βόρεια Μακεδονία το 1981) , δημιουργεί την προσδοκία πως θα μιλήσει για το ανδρικό φύλο. Όμως τα κείμενά της μιλούν κυρίως για γυναίκες: για συζύγους, ερωμένες, φίλες, κόρες, μάνες. Μήπως, μιλώντας για τις γυναίκες καταλαβαίνει κανείς καλύτερα τους άντρες; Μήπως είναι αδύνατον να μιλήσεις για το ένα φύλο, αγνοώντας το άλλο;

Τα διηγήματα της Μπουζάροφσκα περιγράφουν την ανθρώπινη κατάσταση με όρους πατριαρχίας. Χαρτογραφούν με χιούμορ και σκληρότητα τις δυναμικές των σχέσεων εντός του ζευγαριού και της οικογένειας, μέσα σε μια σύγχρονη, πατριαρχική βαλκανική κοινωνία- που μοιάζει πολύ με τη δική μας. Αποκαλύπτουν τόσο την πλάνη μας περί γυναικείας απελευθέρωσης, όσο και τ' αδιέξοδα των ανδρών: και τα δύο φύλα ασφυκτιούν μέσα από την παγίδα των παραδοσιακών ρόλων.

“Δεν είμαι του πατρός μου,

δεν είμαι τους αντρός μου,

θέλω να'μαι ο εαυτός μου”

έλεγαν οι ελληνίδες φεμινίστριες των δεκαετιών 1970 και '80. Αυτόν τον γυναικείο εαυτό αναζητούν οι ηρωίδες της Μπουζάροφσκα, όλες τους παντρεμένες και δυστυχείς- θυμωμένες το λιγότερο. Η βασική τους ταυτότητα (σύζυγοι και μητέρες), είναι η μοίρα που βαραίνει στην πλάτη τους: άλλοτε γίνεται τραγωδία κι άλλοτε εξωφρενική κωμωδία.

Ενώ οι αφηγήσεις εκκινούν απ'το οικείο και το μπανάλ, ανοίγονται μαγικά σε μια περιοχή εσωτερική κι απόκρυφη, θα λέγαμε αρχετυπική. Σαν τα πρόσωπα των μύθων, οι γυναίκες αυτές επιχειρούν ηρωικά ή αποτυχημένα ταξίδια προς τη φύση τους:

Μια χήρα καταφέρνει να φάει μετά την αποκάλυψη του μυστικού της μητέρας της.

Μια νεαρή μάνα ξεκινάει ένα ταξίδι τρόμου προς τη δική της μητέρα.

Μια άλλη αντιπαθεί τον γιο της, βλέποντας σ'αυτόν τα κακά γονίδια του παππού της.

Μια απατημένη σύζυγος κάνει συνεχώς εμετό. Και κάποιες άλλες απατούν τους άντρες τους για να τους τιμωρήσουν.

Όλες οι ιστορίες περιλαμβάνουν μυστικά και ψέμματα- γιατί όλες οι οικογένειες τα διαθέτουν σε περίσσεια. Δεν υπάρχει συγγένεια χωρίς ψέμα. Δεν υπάρχει γάμος χωρίς εξουσία. Ούτε αγάπη χωρίς μίσος.

Αυτές τις σκοτεινές δυναμικές θα επιχειρήσουμε ν'αποτυπώσουμε επί σκηνής, μέσω των γυναικείων σωμάτων που γίνονται, καθώς αφηγούνται,  μνημεία των αποτυχημένων γάμων τους- μα και των αποτυχημένων κοινωνιών μας.