ΤΟ ΜΑΥΡΟ ΝΕΡΟ

Της βραβευμένης με Νόμπελ Λογοτεχνίας (2004), Ελφρίντε Γέλινεκ

Ένα κείμενο-μανιφέστο εμπνευσμένο από το σκάνδαλο στην Ίμπιζα (Ibiza affair).

Σε ένα ισπανικό θέρετρο, μια κρυφά εγκατεστημένη κάμερα  καταγράφει τη συνάντηση ενός ανερχόμενου ακροδεξιού Αυστριακού πολιτικού με τη  φερόμενη ανιψιά ενός Ρώσου ολιγάρχη . Ο άντρας, μεθυσμένος από την εξουσία, υπόσχεται στη γυναίκα κυριαρχία στο εθνικό μιντιακό τοπίο και μια σειρά αποκλειστικών συμβολαίων με την επερχόμενη κυβέρνηση, εφόσον τον βοηθήσει να εκλεγεί. Όταν το σχέδιο δημοσιοποιείται, η καριέρα του πολιτικού καταστρέφεται και η κυβέρνηση καταρρέει.

«….Φιλειρηνικός, ορθολογικός, ο Θεός! Μας παρασύρει προς τα μέσα. Μας παρασύρει στης βίας την αγκαλιά!...»

Τα πραγματικά πρόσωπα για τα οποία γράφεται το ΜΑΥΡΟ ΝΕΡΟ είναι γνωστά, αλλά το έργο τα υπερβαίνει καθώς, όπως κάνει συνήθως, η Elfriede Jelinek ασχολείται με τα θεμελιώδη. Συνδυάζει με εύστοχο τρόπο τρέχοντα γεγονότα με τη φιλοσοφία και το αρχαίο δράμα εγκιβωτίζοντας μείζονα μοτίβα του παρελθόντος σ' ένα παρόν απολύτως τοξικό και αφήνοντας να αναφανεί ένα μέλλον μιαρό, αλλά -το κυριότερο- αμφισβητούμενο.

Το κείμενο είναι ένας λεκτικός καταρράκτης που σμιλεύοντας γλυπτά νοήματα, που τα διαπερνούν ορατές και αόρατες αναφορές στις “Βάκχες” του Ευριπίδη, κοιτάζει προς τα πίσω, στις απαρχές της βίας και ανατέμνει την κατάλυση των ορίων εν μέσω έκστασης. Έτσι, αποτυπώνεται εμμέσως πλην σαφώς ο σύγχρονος κόσμος καθώς βαδίζει σε αβέβαιο ή/και ολέθριο μέλλον περίκλειστος στη φούσκα μιας προκατασκευασμένης ανέμελης χαράς.

«…Θα θέλατε να ξεπουλήσετε το αίμα σας, αν έχει κάποια αξία; Ελεύθερα, γιατί όχι;  Αν μπουν στο οπτικό σου πεδίο θραύσματα, να τα λειάνεις, προτού κυλήσουν δάκρυα. Δεν θα ξαναχύσουμε δάκρυ για τα επόμενα πενήντα χρόνια! Μετά όλα θα ξαναρχίσουν από την αρχή, μόνο που θα 'χουν λιώσει οι δρόμοι, τα διόδια θα 'χουν πληρωθεί, τα ζώα θα 'χουν φαγωθεί, το νερό θα 'χει απομυζηθεί…»

Στην παράσταση, σε διασκευή της Έλσας Ανδριανού, ο «Πολιτικός»  (Ιερ. Καλετσάνος) σαγηνεύεται από τον «Νέο Θεό»  (Δ. Χατούπη) και μεταμορφώνεται ως άλλος Πενθέας σε σύγχρονη μαινάδα. Όμως ο σύγχρονος Θεός παρακολουθεί ακατάπαυστα, καθώς τα πάντα καταγράφονται στην κάμερα από την κορυφαία του «Χορού» (Ελ. Μποζάκη), έως ότου εκείνη, αηδιασμένη από το συνεχές τσουνάμι χυδαιότητας και κυνισμού, ανατρέπει την έκβαση της ιστορίας.

Έχουμε άραγε το δικαίωμα να είμαστε το ίδιο αισιόδοξοι για την έκβαση της πραγματικότητας;