Σημείωμα Σκηνοθέτη

Στο σήμερα, η ομάδα ΘΕΑΜΑ, επιθυμώντας να ανοίξει έναν κοινωνικό διάλογο με τα ζητήματα της εποχής μας, αξιοποιεί από τη ματιά του Σαρτρ τα στοιχεία εκείνα που εστιάζουν στις συνέπειες του πολέμου και την οποιαδήποτε μορφή καταπίεσης που αυτές επισύρουν, φωτίζοντας τη θέση της γυναίκας μέσα στη συγκεκριμένη συνθήκη. Η απάλειψη των στερεοτύπων και η ασυνέχεια της αναπαραγωγής του στιγματιστικού λόγου δεν θα μπορούσε να βρει άλλο πιο κατάλληλο έδαφος, παρά μονάχα το συγκεκριμένο έργο. Η κοινωνική επιταγή του γάμου ως στερεοτυπική αντίληψη, το δικαίωμα της ελεύθερης βούλησης κι επιλογής, ο κοινωνικός εξαναγκασμός προς την αλλοίωση της όποιας μοναδικότητας στο όνομα της καθιερωμένης πατροπαράδοτης αξίας, καθώς και η «νόρμα» που αφαιρεί την προσωπική έκφραση, αποτελούν φωτεινούς σηματοδότες αδιέξοδου και μη επιλέξιμου εγκλεισμού. Ο λόγος γίνεται πολιτικός ενώπιον των θυμάτων, ενώπιον των θεατών. Ο Χορός παρασέρνει στη δίνη του τα πρόσωπα του έργου και τα ξεγυμνώνει από την όποια ιδιότητα φέρουν. Πρέπει να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους και οι «μάχιμες» Τρωάδες του Σαρτρ δεν διστάζουν να το κάνουν πράξη.

 Βασίλης Οικονόμου

Σημείωμα Σκηνοθέτιδας

Οι Τρωάδες έχουν ονόματα που δεν θα ξεχαστούν ποτέ.

Ελένη, Γαρυφαλλιά, Αγγελική, Κατερίνα, Αδαμαντία, Βάια, Φαίη, Ελένη, Μόνικα, Ζωή, Άντα, Άννα, Τόνια, Καρολάιν, Βασιλική, Κωνσταντίνα, Αννίσα, Μαρία, Σταυρούλα, Δώρα, Νεκταρία, Ελιόνα, Τζεβριέ, Αλεξάνδρα, Βίκυ, Εβίν Εκρέμ Αλί, Κλειώ…Όλγα, Αιμιλιανή, Βερονίκη, Μαρία, Έφη, Γιώτα, Φιλοθέη, Χάνα.

Σοφία Σταυρακάκη

Σημείωμα Μεταφράστριας

Οι Τρωάδες του Ζαν Πωλ Σαρτρ είναι μια διασκευή του ομότιτλου έργου του Ευριπίδη. Ο Γάλλος φιλόσοφος γράφει το θεατρικό κύκνειο άσμα του αντλώντας έμπνευση από την ελληνική μυθολογία και ιστορία, κι έχοντας την πρόθεση, για ακόμα μια φορά, να μιλήσει για τα μεγάλα προβλήματα της ανθρωπότητας, εμβολίζει το κείμενο του Ευριπίδη με στοιχεία αντλημένα από τη σύγχρονη κοινωνία και εποχή. Ο Σαρτρ μελετά σε βάθος το πρωτότυπο έργο του Ευριπίδη και το μεταγράφει με την αιχμηρή του πένα, έχοντας μια κυνική, αλλά και καυστική διάθεση, το καλοκαίρι του 1964, στη Ρώμη, προκειμένου να παρουσιαστεί στο TNP (Théâtre National Polulaire) των Παρισίων.

Το θέμα που απασχολεί είναι εκείνο του πολέμου και της καταπίεσης, αλλά συνάμα και της καταδίκης τους, ένα μοτίβο ιδιαίτερα αγαπητό στον δημιουργό, εφόσον με αυτό καταπιάστηκε και στο πρωτόλειό του δράμα, το Μπαριονά ή Ο γιος της βροντής (Bariona ou le fils de tonnerre, 1940). Είναι άξιο παρατήρησης το γεγονός ότι ο Σαρτρ επιλέγει τόσο να εκκινήσει, όσο και να λήξει τη δραματουργική του καριέρα με δύο αντιπολεμικής υφής κείμενα, που στηλιτεύουν την άσκηση της εξουσίας και ό,τι δεινό απορρέει από αυτήν.

Ο στόχος του φιλοσόφου είναι να “φωνάξει” τις μεγάλες αλήθειες του Ευριπίδη, και για να το επιτύχει, διοχετεύει στους ήρωες επιπλέον χαρακτηριστικά, χαρίζοντάς τους μια ακόμα πιο επαναστατική και επιθετική κράση από την υπάρχουσα, εκπεφρασμένη με μια μοντέρνα γλωσσολαλιά. Η Εκάβη δεν είναι πια η ώριμη γυναίκα που τελεί φόνους και θα φθάσει στο σημείο να απολέσει την αποφασιστικότητά της⸱ είναι μια νεότερη και δυναμική ύπαρξη που κρατά στα χέρια της, με ασίγαστο πάθος, τα σκήπτρα της βασίλισσας της Τροίας, δίχως να τα παραδίδει και να υποκύπτει σε κανέναν.

Επίσης, στις δικές του Τρωάδες, βρίσκουν τον θάνατο όχι μόνον οι θνητοί, αλλά και οι θεοί, και η θέση αυτή εκρέει από τις επικρατούσες συνθήκες σε μια Ευρώπη πληγωμένη από την καταστροφική λαίλαπα που άφησαν πίσω τους οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι. Τρία χρόνια μετά τον πόλεμο της Αλγερίας, ο Σαρτρ αποκηρύσσει τον πόλεμο και τα συνυφασμένα με αυτόν συμφέροντα. Είναι προφανές ότι το κείμενο εμπεριέχει σαφείς νύξεις στον ευρωπαϊκό ιμπεριαλισμό στην Ασία.

Η συγκεκριμένη διασκευή των Τρωάδων του Ευριπίδη από την πένα του Σαρτρ, βλέπει για πρώτη φορά τα φώτα της σκηνής στη χώρα μας. Η ομάδα ΘΕΑΜΑ παρουσιάζει την πρώτη απόδοσή της στην ελληνική γλώσσα, σε σκηνοθεσία του Βασίλη Οικονόμου και της Σοφίας Σταυρακάκη.

Ελίνα Νταρακλίτσα

ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΓΕΝΙΚΗ ΧΟΡΗΓΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ: